ترومبوز شبکیه چیست؟
ترومبوز شبکیه یک بیماری چشمی است که در اثر اختلال گردش خون حاد در ورید مرکزی شبکیه (CRV) ایجاد می شود. مترادف ترومبوز CVD: رتینوپاتی استاز وریدی، رتینوپاتی هموراژیک.
بسته به محل، ترومبوز سیاهرگ شبکیه به انسداد (انسداد) خود سیاهرگ مرکزی و انسداد شاخه های آن تقسیم می شود. با انسداد شاخه ها، تنها قسمت محیطی شبکیه که توسط شاخه آسیب دیده خون تامین می شد، در فرآیند پاتولوژیک و با انسداد ورید مرکزی، بیشتر شبکیه درگیر می شود، زیرا در این مورد ترومبوز ایجاد می شود. در سطح عصب بینایی قرار دارد. بنابراین علائم و پیش آگهی در این دو مورد تا حدودی متفاوت است.
بروز ترومبوز CVD 2.14 در هر 1000 نفر و در بین بیماران مبتلا به گلوکوم 17.3 در هر 1000 نفر است.این بیماری عمدتا در افراد بالای 40 سال مشاهده می شود، میانگین سنی بیماران 51 تا 65 سال است. انسداد شاخه های CVA شایع تر است (67 درصد موارد). ترومبوز CVD و شاخه های آن پس از رتینوپاتی دیابتی در بین بیماری های عروق شبکیه دومین شایع ترین ترومبوز است.
علل ترومبوز شبکیه
ترومبوز جدا شده ورید شبکیه نادر است.
معمولاً تحت تأثیر سایر بیماری ها، عمدتاً موارد زیر ایجاد می شود:
- آترواسکلروز؛
- فشار خون بالا؛
- دیابت؛
- واسکولیت سیستمیک (بیماری بافت همبند که بر عروق خونی تأثیر می گذارد)؛
- بیماری های بدخیم خون و اندام های خونساز (ماکروگلوبولینمی، پلی سیتمی، مولتیپل میلوما) که با افزایش لخته شدن خون و همچنین ترومبوفیلی مشخص می شود.
در اکثر بیماری ها، دیواره سرخرگ ها ضخیم، ضخیم شده و ورید مجاور را فشرده می کند و باعث می شود جریان خون در ورید کند شده و لخته خون تشکیل شود. رکود خون در ورید باعث افزایش نفوذپذیری عروق، جریان معکوس خون به مویرگ های شبکیه، خروج آن به فضای بین عروقی و افزایش فشار داخل چشم می شود که می تواند منجر به خونریزی و ادم شبکیه شود.
بیماری ها و شرایط زیر نیز می توانند باعث ترومبوز شوند:
- بیماری های عفونی (آنفولانزا، سپسیس، سینوزیت، عفونت های دهان)؛
- فشارخون چشمی؛
- ادم عصب بینایی؛
- تومورهای داخل چشم؛
- افتالموپاتی تیروئید (اوربیتوپاتی).
عوامل خطر اضافی عبارتند از:
- چاقی;
- سایر آسیب شناسی غدد درون ریز؛
- سبک زندگی کم تحرک؛
- سوء مصرف الکل.
علائم ترومبوز شبکیه
دو نوع ترومبوز CVA و شاخه های آن وجود دارد:
- ایسکمیک (انسداد کامل، پوشش ناحیه حداقل 10 قطر سر عصب بینایی) - که با آسیب جدی به جریان خون، خونریزی های گسترده شبکیه، کاهش قابل توجه در حدت بینایی مشخص می شود. خطر عوارض؛
- غیر ایسکمیک (انسداد ناقص) - ضایعات شبکیه کمتر مشخص است، وخامت حدت بینایی ناچیز است.
ایمنی بینایی مستقیماً به درجه ایسکمی بستگی دارد. ترومبوز ورید مرکزی می تواند در عرض چند ساعت ایجاد شود و به صورت بدتر شدن ناگهانی بدون درد یا از دست دادن کامل بینایی در یک چشم ظاهر می شود.شکایات مکرر با ترومبوز شاخه های ورید مه یا لکه های تیره جلوی چشم، اعوجاج اشیا است. با این حال، اگر ماکولا (بخش مرکزی) شبکیه دست نخورده باشد، ممکن است حدت بینایی طبیعی حفظ شود. در این مورد، ترومبوز اغلب به طور تصادفی در طی یک معاینه معمول کشف می شود.
در پیشرفت بیماری مراحل مختلفی وجود دارد:
- پیش ترومبوز - وریدها پیچ در پیچ هستند، به طور غیریکنواخت گشاد می شوند، جریان خون کند می شود، احتقان وریدی در فوندوس تشخیص داده می شود، خونریزی های منفرد وجود دارد. حدت بینایی اندکی کاهش می یابد، مه غلیظ دوره ای امکان پذیر است، ممکن است شکایت وجود نداشته باشد؛
- ترومبوز مستقیم - وریدها تیره، گسترده، متناوب، عروق تنگ شده، خونریزی در سراسر شبکیه (با آسیب CVD) و داخل بدن زجاجیه، مرزهای سر عصب بینایی تار است، ادم ناحیه ماکولا مشاهده می شود. علائم: بدتر شدن قابل توجه در حدت بینایی، حجاب جلوی چشم، میدان دید محدود؛
- رتینوپاتی پس از ترومبوتیک - در عرض چند ماه، آثار خونریزی، نئوپلاسم پاتولوژیک عروق روی سر عصب بینایی در فوندوس مشخص می شود. بینایی به آرامی باز می گردد.
تشخیص ترومبوز شبکیه
هنگام جمع آوری یک خاطره، وجود بیماری های همزمان آشکار می شود.
روش های فیزیکی استفاده می شود:
- Visometry - بررسی حدت بینایی با استفاده از میز یا شمارش انگشتان؛
- تنومتری - اندازه گیری فشار داخل چشم؛
- Perimetry - تعیین اسکوتوم مرکزی یا محیطی (تعریف میدان بینایی)؛
- بیومیکروسکوپی - تشخیص کدورت جسم زجاجیه، نقص عنبیه و مردمک و غیره؛
- افتالموسکوپی - بررسی فوندوس از نظر خونریزی. تصویر بالینی معمولاً شبیه گوجه فرنگی له شده است.
روش های آزمایشگاهی شامل آزمایش خون عمومی و بیوشیمیایی است. همچنین برای تعیین نوع ترومبوز و فرمول دقیق تشخیص آنژیوگرافی فلورسین انجام می شود.
درمان شبکیه
درمان ترومبوز CVD و شاخه های آن باید هر چه زودتر شروع شود.
وظایف اصلی او:
- تحلیل خونریزی ها؛
- بازیابی جریان خون در ورید آسیب دیده؛
- رفع ادم شبکیه؛
- بهبود تروفیسم (تغذیه) شبکیه چشم.
فیبرینولیتیک برای بازگرداندن جریان خون (پلاسمینوژن، تزریق استرپتوکاز، هماز) استفاده می شود. بعد از آنها داروهای ضد انعقاد مستقیم (هپارین) تجویز می شود.
برای کاهش فشار خون، از نیفدیپین، فنیگیدین، به صورت داخل عضلانی - lasix استفاده می کنند که ادم شبکیه را نیز کاهش می دهد. تیمولول (آروتیمول، کوسیمولول) برای کاهش فشار داخل چشم به چشم تزریق می شود.
عوامل ضد پلاکتی برای بهبود میکروسیرکولاسیون و جلوگیری از ترومبوز مکرر استفاده می شوند: کلوپیدوگرل (پلاویکس)، پنتوکسی فیلین (ترنتال).
برای درمان علامتی التهاب و ادم شبکیه از داروهای موضعی و سیستمیک هورمونی استفاده می شود: تزریق گلوکوکورتیکوئید دگزامتازون، دیپروسپان.
ضد اسپاسم، ویتامین C و گروه B به علاوه تجویز شده است.
